حق تقدم چیست؟

در مقالات قبلی در مورد انواع افزایش سرمایه شرکت‌ها که به 4 روش انجام می‌شود توضیح دادیم. یکی از آن روش‌ها، افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حال شده (طلبکاری سهامداران از شرکت) است. گفتیم در این روش، شرکت به هر دلیلی نیاز به نقدینگی پیدا می‌کند؛ به همین دلیل تصمیم می‌گیرد که تعدادی از سهام ثابت خود را به مردم بفروشد تا نیاز مالی خود را تامین کند.

نکته مهم: توجه داشته باشید که شرکت‌ها برای کنترل بهتر بر مدیریت شرکت، تمام سهام خود را در بورس عرضه نمی‌کنند و هرچه در بورس معامله می‌شود مقدار خیلی کمتری از کل سهام موجود است(مثلا 20% کل سهام) که به آن سهام شناور گفته می‌شود. به مابقی سهام که نزد خود شرکت است سهام ثابت گفته می‌شود که گاهی اوقات شرکت برای تامین مالی خود این سهام را می‌فروشد.

حق تقدم

شرکت برای اینکه سهام جدید را بفروشد ابتدا باید به سهام‌داران فعلی‌اش حق حضور در افزایش سرمایه و استفاده از این فرصت را بدهد؛ به این حق، حق تقدم گفته می‌شود.

 چرا شرکت این حق را به سهام‌داران فعلی می‌دهد؟

 همانطور که می‌دانید در افزایش سرمایه‌ها، میزان دارایی شما کم و زیاد نمی‌شود ولی تعداد سهام افزایش و قیمت آن کاهش می‌یابد. فرض کنید کل سهام یک شرکت 200 سهم است و شما مالک 10 درصد از سهام آن یعنی 20 سهم هستید و ضمنا یک افزایش سرمایه 100 درصدی هم در راه باشد. این یعنی تعداد سهام شما 2 برابر(40) و قیمت نصف خواهد شد. اما برای اینکه بتوانید 20 سهم دیگر خود را داشته باشید تا همچنان مالکیت 10درصدی شما حفظ شود، باید برای هر سهم خود مبلغ 100 تومان به شرکت پرداخت کنید. مثلا در اینجا باید (20*100)=2000 تومان به شرکت پرداخت کنید.

نکته: امکان دارد که برخی سهام‌داران یا حتی اشخاص غیرسهام‌دار هم مطالباتی از شرکت داشته باشند. به این ترتیب آن‌ها هم در اولویت استفاده از سهام شرکت قرار خواهند گرفت تا به جای طلب خود سهام دریافت نمایند.

برای استفاده از حق تقدم چه باید کرد؟

شرکت در زمان انتشار سهام جدید طبق اعلامیه‌هایی که حتما در سایت کدال منتشر می کند، اطلاعاتی مثل مهلت استفاده از حق تقدم، شماره حساب‌های واریزی، نحوه ارسال درخواست و از این قبیل را اعلام می‌کند.

ایا می‌توان حق تقدم خود را فروخت؟

بله، کاملا. حق تقدم به راحتی خرید و فروش می‌شود. بعد از اینکه افزایش سرمایه انجام شد، تعداد سهام جدید به پرتفوی شما اضافه می‌شود. اگر چنانچه تمایل به تبدیل سهام حق تقدم خود به سهام عادی داشتید، باید به ازای هر سهم مبلغ 100 تومان را به حساب شرکت واریز نمایید که در این صورت پس از گذشت 3 تا 6 ماه، سهام عادی به پرتفوی شما اضافه خواهد شد.

اما اگر تمایل به پرداخت مبلغ نداشتید، می‌توانید تا حداکثر 2 ماه آینده آن را بفروشید. اما چطور این امر امکان‌پذیر است؟

خرید و فروش حق تقدم

سهام حق تقدم در قالب یک نماد به سبد شما اضافه می‌شود. این نماد جدید مانند همان نماد اصلی است با این تفاوت که حرف “ح” به آخر آن اضافه می‌شود. مثلا اگر سهام خساپا دارید، سهام حق‌تقدم آن در نماد “خساپاح” نمایش داده می‌شود. در صورت عدم تمایل به استفاده از حق تقدم، 60 روز فرصت دارید تا آن را بفروشید. اگر در این مدت فراموش کردید که بفروشید، نگران نباشید. در پایان 60 روز سازمان بورس به طور خودکار حق تقدمتان را به بهترین قیمت می‌فروشد و مبلغ آن را می توانید برداشت کنید.

ضمنا خرید و فروش حق تقدم هیچ تفاوتی با سهام عادی ندارد؛ فقط در نظر داشته باشید که دامنه نوسان سهام حق‌تقدم در روز بین 10+ و 10- است.

قیمت حق تقدم

حق تقدم معمولا 100 تومان از قیمت سهام عادی پایین‌تر است. مثلا اگر قیمت سهم خساپا در حالت عادی 2000 تومان است، حق تقدم آن حوالی 1900 تومان است. بنابراین شخصی ثالثی که می‌خواهد از این نوع سهام استفاده کند باید اول حقد تقدم را به مبلغ 1900 تومن از شما بخرد و سپس مبلغ 100 تومان شرکت را هم بپردازد تا مالک سهام عادی شود.

چه مواقعی خرید حق تقدم مناسب است؟

یکی بهترین زمان‌هایی که برای خرید حق تقدم سهام مناسب است، وقتی است که قیمت سهام عادی با سهام حق تقدم فاصله چشم‌گیری پیدا کرده است. مثلا در مثال بالا اگر قیمت خساپا 2000 تومان است، چنانچه حق تقدم آن حوالی 1700 تومان باشد، می توان از این شکاف قیمتی سود خوبی گرفت. چون با این حساب 1700 بابت حق تقدم به اضافه 100 تومان واریزی به شرکت را که حساب کنید، سهام 2000 تومانی را 1800 تومان خریده‌اید.

امیدوارم ابهامات شما درباره حق تقدم برطرف شده باشد…

پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله کدام مجمع افزایش سرمایه مناسب است، را حتما بخوانید… احتمالا برایتان جالب خواهد بود.